மானுடவியல், வரலாறு போன்ற கல்விப்புலங்களில் 1990களின் இறுதியில் ஒரு பெரும் விவாதம் நிகழ்ந்தது. பகுத்தறிவு என்பது உலகம் முழுவதும் ஒன்றுதானா அல்லது ஐரோப்பியரைத் தவிர, மற்ற மக்களுக்கு அவரவர் இடம், காலம், பண்பாட்டைப் பொறுத்து அது மாறுபடுமா என்பதுதான் அந்த விவாதத்தின் மையப் புள்ளி.
பூர்வகுடிகளும் கடவுளும்: கேப்டன் குக் என்ற ஆங்கிலேயர் 1778இல் ஹவாய் தீவுகளில் இறங்கிய முதல் ஐரோப்பியர். இதன் பிறகு இரண்டு வருடங்கள் கழித்து இரண்டாம் முறை ஹவாய்க்கு அவர் சென்றிருந்தபோது அத்தீவின் பூர்வ குடிகளுடன் நடந்த மோதலில் மரணமடைந்தார்.